Kapari yetiştiriciliği kültürü çok yaygın olmasa da yetiştirilmesi için geçerli bir çok sebep mevcuttur. Capparaceae familyasından gelen “Capparis spinosa” ve “Capparis ovata” olmak üzere iki türü vardır. Kalkerli ve killi toprakları seven, fosfor, potasyum ve kalsiyumca zengin, güneşi seven bir bitki olduğu için güney yamaçlarda kendiliğinden yetişir ve iyi gelişir.
Kapari diğer bitki türlerine göre daha kolay yetiştirilir ve nispeten ucuzdur. Kapari bitkisinin tarım ve tarım dışı alanlarda yetiştirilmesinin önemli bir faydaları vardır.
Kaparinin iklim ve toprak istekleği
Kapari bitkisi ülkemizin birçok yerinde doğal olarak yetişmektedir. Deniz seviyesinden 2000 metre yükseklikte bile görülebilir. Kapari bitkisi özelliğinden dolayı yazın sıcağı ve güneşin olduğu her yerde yetişebilir. Mayıs-Ağustos ayları arasında yeterli ısı ve güneş bulduğu her yerde sorunsuz yetişir. Yani kış soğuğu fark etmez çünkü bitki sadece kışın yerin altında kalır, yer üstü kısımları ekimden sonra kurur, nisandan itibaren tekrar yeşile dönmeye başlar.
Sevmediği şey, yüksek nem ve bol yağıştır, bu nedenle Karadeniz kıyı bölgesi kapari için uygun değildir. Özellikle toprak tuzluluğunun fazla olmaması gereken kuru ve güneye bakan yamaçlarda fosfor, potasyum ve kalsiyumca zengin kireçli ve tınlı toprakları sever.
Kapari yetiştiriciliği nasıl yapılır
Doğada kendiliğinden yetişen otsu bitkinin üretimi genellikle tohumla olmaktadır. Tohumlar ağustos ve eylül aylarında meyvelerden karpuz şeklinde elde edilir. Karpuzdaki küçük olgun kahverengi mercimek tohumları suyla yıkanır ve güneşte kurutulur. Bu tohumlar, ince bir elekten elenmiş eşit miktarda yanmış koyun gübresi, orman toprağı ve yıkanmış nehir kumundan yapılmış bir harçla hazırlanan fide pedlerine Mart ayı sonlarında ekilir.
Fidanlık yerden 10-15 cm yükseklikte düz hazırlanabileceği gibi 15-20 cm aralıklı ve 10 cm derinliğinde oluklar yapılarak da hazırlanabilir. Karık şeklinde hazırlanan fidanlıkta tohumlar karık arkasına ekilir ve oluğa su ilave edilir. Yabancı ot ve mantar hastalıklarından korunmak için fide düzenli olarak bir elek ile sulanmalı ve gerekirse plastik sargı ile kaplanmalıdır. Tohumlar normal şartlarda 25-30 günde çimlenir. Çıktıktan sonra, yaz boyunca düzenli olarak ot, su ve spreyleyin. Sürgünler kuruduktan sonra Kasım-Aralık aylarında fideler toprak seviyesinden kesilmeli ve kalan kısım toprakla kapatılmalıdır.
Kapari nasıl dikilir
Sonbaharda derin sürüm yapılan topraklara, Kasım-Nisan aylarında fidanlıktan çıkarılan fidanlar Kasım ayından itibaren ekilebilir. Dikim mesafesi 2 x 2 m olmalıdır. Bu aralıklarla ve yaklaşık 20 cm derinlikte, çukurların dibine bir miktar yanmış hayvan gübresi serilir ve toprakla karıştırılır, daha sonra fidanlar dikilir ve sıkıştırılır.
Dikimden sonra fidanların üzeri kubbe şeklinde toprakla kaplanmalı ve çanak şeklinde açılarak can suyu sağlanmalıdır. Düzgün ekilen fidanlar ilk yaz 1 m’ye kadar sürgün verebilir. Bu sürgünlerde 10-15 kadar çiçek tomurcuğu olabilir. İlk yıl fidanları çok kuru yaz aylarında sulanmalıdır. Sulama sırasında suyun vücut ile temasından kaçınılmalıdır. Böcekleri kontrol etmek için pestisitler de kullanılmalıdır.
Kapari nasıl toplanır
Yetiştirme ortamında yetiştirilen ikinci ve üçüncü yıl kaparilerinden tomurcuklar elde edilir. Ancak dördüncü yıldan itibaren bitki tam verime ulaşır ve bitki başına 8-10 kg ürün elde edilir.
Doğada yetişen kapari köklerinden bir kişi günde 10 kg tomurcuk toplayabilir. Kültür alanında 20.kg. Bir bitkiden 7-14 günde bir tomurcuk hasat edilebilir, Mayıs-Ekim ayları arasında ortalama 20 hasat dönemi elde edilebilir.
Toplanacak tomurcuklar bağlı oldukları gövdeden bükülmelidir. Tomurcuklar sabah ve akşam serinliğinde toplanmalıdır.
Erozyon kontrolünde kapari yetiştiriciliği
Kurak/yarı kurak step alanlarında akan gevşek yamaçlarda, kuraklığa dayanıklılıkları, toprak yüzeyi yayılımı ve örtücülüğü ile erozyonu kontrol etmede büyük başarı elde edilmektedir. Bu nedenle kapari, çöl bitkisi olarak da bilinir. Ayrıca, rüzgar erozyonuna açık alanlarda kurulan rüzgar perdelerinde toprak yüzeyini kaplayan substrat bitkisi olarak güvenle ekilebilir. Böyle topraklarda kapari yetiştirirseniz hem siz hem de ülkemiz kazanır, çünkü erozyon milli bir sorundur.
Kapari geç çiçek açar. Bu nedenle orman yangınlarında ormancının dostudur. En kurak mevsimde yaz günleri yeşil kaldıkları, zemin yüzeyini kaplayarak çimenli bitki örtüsünün gelişmesini engellediği ve rüzgar akımlarını kestiği için yangına duyarlı alanlarda kullanılır. Ancak ışık ihtiyacı da ihmal edilmez ve genellikle yol kenarlarında yangın koruma şeritleri ile tercih edilir.
