Ekosistem nedir sorusunda yanıt olarak; sözlük anlamı canlı topluluklarını ve bunların içinde yaşadıkları alanı kapsayan bütündür. Belirli bir bölgede bulunan canlılar ve bu çevredeki cansız varlıkların karşılıklı olarak ilişkilerini meydana getiren ve süreklilik arz eden ekolojik sistemlerdir.
Besin ağı ile de şekillenen ekosistem küresel anlamda bir tertip bir düzeni temsil etmektedir. Ayrıca yerel ve korunaklı bir sistemin varlığını da anlatmaktadır. Mesela bir ekosistem tarım alanı içinde oluyor ise buna agroekosistem diyoruz.
Madde alışverişinde bulunan ve birbirlerini etkileyen organizmalara biyotik, hayvan ve bitki gibi canlıların birbirlerine bağlandığı ayrıca toprak taş gibi fiziksel çevre faktörlerinin yani abiyotik beraber bulunduğu herhangi bir doğa parçası da bir ekosistemdir.
Cansız bir doğal çevre ile bu çevrede yaşayan canlı türleri arasındaki beraberlikleri ve ilişkilerini inceleyen bilim dalına ekoloji denir.
Herhangi bir ekosistemin dört temel özelliği vardır.
- Üreticiler(ototroflar)
- Tüketiciler (hetotroflar)
- Ayrıştırıcılar (saprofitler)
- Doğal Çevre
Buradaki ilk üç bileşen dördüncü bileşenin oluşturmuş olduğu doğa içerisinde varlıklarının devamını sürdürmeye çalışan canlılardır.
Ekosistem Nedir ve Ekosistemin Özellikleri
Ekosistem bir biyosferin bir bölümü de olabilmekte bir parçası da olabilmektedir. Bir ekosistemin büyüklüğü veya genişliği çok farklı olabilir.
Tavsiye Bağlantı: Vejetaryen Et, Bitki Bazlı Et Nedir?
Bir bataklık,su göleti bir nohut tarlası birer ekosistemdir. Lakin bir kuru ağaç kütüğü gibi her anı belirgin ve dar öğelere sahip olsalar dahi bir ekosistemin parçası olabilirler. Bu şekilde kısıtlı bir ekosistemin zaman içerisinde sınırlı bir yaşam alanı söz konusudur. İşte bu yüzden bunlar tam olarak bir ekosistem olmamakla beraber bir ekosistemin parçası olarak nitelendirilirler. Bunlara kısaca sinüzi de diyebiliriz.
Afrika savanaları veya Avrupa’daki geniş yapraklı ormanlarda gibi bazı ekosistemler çok geniş bölgelere sahip olabilirler. Boyutları ve kapladığı alan ne olursa olsun bir ekosistemin sınırları az yada çok belirgindir. Genellikle birbirlerine komşu olan iki ekosistem arasında bir geçiş bölgesi yani ekoton vardır. Geçiş bölgesi dediğimiz olay bir ormanın kıyı şeridi yada ekvator ormanlarındaki savanalarda olduğu gibi yaygın bir bölgede olmasıdır. Ekotonların en önemli özelliği kendine has bir iklimi ve daha zengin direyidir. Bundan dolayıdır ki kıyı kuşu türlerinin sayısı karadaki ve açık deniz kuşlarının sayısından fazladır. Bunun nedeni ise kıyı kesimi anakara ile okyanus arasında bir ekoton oluşumuna izin vermesidir.
Belirli hayvan türlerinin fazlalığını, dağılım ve yıllık çevrimlerini, sayılarının azalıp artmasını ve metabolizmalarını bilmek gerekir. Bu verileri ya yerinde inceleyerek yada yetiştirerek elde edebiliriz. Bu aşama bittikten sonra ekosistemlerin yapısını ve işleyişini incelemeye başlamak gerekir.
Ekosistem Çeşitleri
Doğada büyük ekosistemler olduğu gibi küçük ekosistemler de vardır. Doğada farklı özellikte ve büyüklükte bir çok ekosistem çeşidi mevcuttur.
Kara ekosistemi ve su ekosistemi olarak iki çeşit ekosistem vardır.
Kara ekosistemlerini dağlar, ovalar, çöller, çayırlar, ormanlar, step, tundra gibi daha küçük ekosistem parçalarından oluşur. Karasal ekosistemini biyom olarak adlandıranlar da vardır. Yer küre bildiğimiz en büyük ekosistemlerdendir.
Su ekosistemlerinde ise okyanus ,deniz ırmak, göl, bataklık gibi ekosistem parçalarından oluşur. Suyun dengesini direkt olarak etkilediği için virüsleri de su ekosisteminin bir parçası olarak söyleyebiliriz.
Çevremizdeki bu çeşitli ekosistemlerin birleşmesiyle yeryüzünde doğal bir ekosistem oluşur. Çevrede bulunan her ekosistem türünün kendine özgü bir fiziksel ve kimyasal özelliği bulunur.
Ekosistemin Bozulursa Ne Olur ?
Söylediğimiz gibi doğa bir düzen ve denge üzerine kuruludur. Ekosistemde oluşabilecek herhangi bir eksiklik aksaklık doğal çevrenin yapısını ve işleyişini hemen etkileyebilir.
Bazı canlıların azalması başka canlıların azalmasına neden olduğu gibi. Farklı canlıların sayısının artması ile de diğer bazı canlıların sayısında azalma meydana gelebilir.
Ekosistem bozulursa besin zincirinde aksamalar meydana gelebilir ve bazı türlerde yok olma süreci başlarken diğer bazı türlerin istilası da olabilir. Örneğin çekirge istilası gibi. Bunun için ekolojik denge çok önemlidir.
Ekosistemdeki bozulmanın en ağır bedelini şüphesiz ki canlılar öder.
Ekosistem bozulursa su kaynaklarında azalma meydana gelir dolayısı ile suların kirlenmesi ve kuruması sonucunda çevrede içilebilir su miktarı azalmış olur buda ekosistemin zincirleme bir şekilde dengesini bozar.
Temel unsurları iklim toprak hava su bitki hayvan gibi faktörler olan ekosistemin bunlar ile alakalı herhangi bir sorunu neticesinde doğrudan ekosistemin bozulmasını tetikleyecektir.
Toprak,su ve rüzgarın yardımıyla taşınabilmektedir. Bu yüzden doğadaki doğal bitki örtüsünün azalması ile erozyonların oluşmasına davetiye çıkarır. Eğer ekosistem bozulursa muhtemelen erozyonların oluşması da artar.
Ekosistem nedir sorusuna yanıt vermeye çalıştık. Ekosistem nedir konusuyla alakalı yorumlarınızı ve sorularınızı yorumlar bölümünde belirtebilirsiniz.
